پ
پ

در ادامه بررسی کارآمدی ولایت فقیه در مدیریت بحران، طی چند قسمت به وقایع پیچیده انتخابات سال ۸۸ و اتفاقات بعد از آن خواهیم پرداخت. حول ماجراهای انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸ مسائل پیچیده‌ای شکل گرفت که امتحانی بسیار سخت برای جمهوری اسلامی و نظام مردم‌سالاری دینی بود. امتحانی که خیلی از مرزبندی‌ها را مشخص کرد و فتنه ۸۸ نام گرفت. نحوه مدیریتی که رهبر انقلاب در آن مقطع داشتند، زمینه مناسبی برای شناخت ایشان به عنوان مدیر و راهبر جامعه فراهم کرد و نشان داد که گفتمان ولایت فقیه تا چه حد ظرفیت برای مواجهه با چنین چالش‌های پیچیده‌ای دارد. موارد برجسته مدیریتی رهبری را در دو مقطع قبل از انتخابات و بعد از انتخابات تا بهمن ۸۸ بررسی می‌کنیم.

مقطع اول ـ  قبل از انتخابات ۲۲ خرداد

الف) گفتمان‏ سازی

اصرار رهبر انقلاب بر ارائه شاخص‎هایی مبتنی بر اصول انقلاب اسلامی و تکرار این شاخص‎ها در جمع اقشار مختلف مردم و هدایت مردم به مطالبه این شاخص‏ها از کاندیداها، عامل مهمی بود تا تقریباً همة نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری دهم، اجمالاً این شاخص‎ها را ـ البته با قوت و ضعف متفاوت و حداقل در گفتار ـ پذیرفته و آنها را به عنوان شعارهای انتخاباتی خود انتخاب کنند؛ به دو نمونه از کلمات معظم له در راستای سیاست گفتمان‎سازی توجه نمایید:

«نظام اسلامى، نظام اسلامى است در ظاهر و باطن؛ نه فقط نظام اسلامى در ظاهر. صرف اينكه حالا يك شرائطى در قانون اساسى براى رئيس جمهور و براى رهبر و براى رئيس قوه‌ى قضائيه و براى شوراى نگهبان و براى كه و كه معين شده؛ و چه و چه، اينها كافى نيست؛ اگرچه اينها لازم است… شاخصهاى هويت اسلامى بايستى معلوم باشد: شاخص عدالت‌طلبى، شاخص ساده‌زيستى مسئولان، شاخص كار و تلاش مخلصانه، شاخص طلب و پويائى علمى بى‌وقفه، شاخص ايستادگى قاطع در مقابل طمع‌ورزى و سلطه‌ى بيگانگان، شاخص دفاع از حقوق ملى. از حقوق ملت، دفاعِ شجاعانه كردن يك شاخص است؛ مثل همين حق هسته‌اى…»[۱]

«اعلام كرده‌ايم كه اين دهه، دهه‌ى پيشرفت و عدالت باشد. البته با گفتن و با اعلام كردن، نه پيشرفت حاصل ميشود و نه عدالت؛ اما با تبيين كردن، تكرار كردن و همت‌ها و عزم‌ها را راسخ كردن، هم پيشرفت حاصل ميشود و هم عدالت. ما ميخواهيم مسئله‌ى پيشرفت و عدالت، در دهه‌ى چهارم به يك گفتمان ملى تبديل بشود. همه بايد آن را بخواهيم؛ تا نخواهيم، طراحى و برنامه‎ريزى و عمليات تحقق پيدا نخواهد كرد و به هدف هم نخواهيم رسيد؛ بايد تبيين بشود.»[۲]

ب) دعوت به مشاركت همگانی

زمینه‏ سازی و هدایت هوشمندانه رهبر انقلاب برای مشارکت همگانی مردم در انتخابات را می توان در محورهای ذیل بررسی کرد:

۱٫ تأكيد مستمر بر مشاركت گسترده مردم به عنوان مسئله اول انتخابات (تقريباً در همة سخنراني‏های پیش از انتخابات)

«همه بايد اصرار داشته باشيد كه در انتخابات شركت كنيد. به نظر من مسئله‌ى اول در انتخابات، مسئله‌ى انتخاب اين شخص يا آن شخص نيست؛ مسئله‌ى اول، مسئله‌ى حضور شماست. حضور شماست كه نظام را تحكيم ميكند، پايه‌هاى نظام را مستحكم ميكند، آبروى ملت ايران را زياد ميكند، استقامت كشور را در مقابل دشمنى‌ها زياد ميكند و دشمن را از طمع ورزيدن به كشور و از فكر ضربه زدن و توسعه و فساد و فتنه منصرف ميكند. اين يك مسئله‌ى بسيار مهم است؛ پس مسئله‌ى اول، شركت در انتخابات است.» [۳]

۲٫ تأكيد بر اهميت اصل انتخابات در تعيين سرنوشت كشور

«ملت عزيز ايران! من به شما عرض ميكنم، درست در نقطه‌ى مقابل خواست دشمنان، همه‌ى ما بايد در انتخابات حضور فعالى داشته باشيم. انتخابات آبروى ملى ماست؛ انتخابات يكى از شاخصهاى رشد ملى ماست؛ انتخابات وسيله‌اى براى عزت ملى است. وقتى ببينند كه ملت ايران با شور و با شعور و با درك كامل و آگاهى پاى صندوقهاى رأى ميروند، معنايش چيست؟ معنايش اين است ملت براى خود حق و توان تصميم‌گيرى قائل است؛ ميخواهد در آينده‌ى كشور اثر بگذارد و مسئولان كشور و مديران اصلى كشور را انتخاب كند.» [۴]

۳٫ افشاي برنامه و خواست دشمن برای كاهش مشاركت مردم

«عزيزان من! انتخابات نزديك است؛ امروز يك ماه به روز انتخابات باقى است. انتخابات يكى از آزمونهاى بزرگ ملت ايران در مقابل چشم دشمنان است؛ به همين جهت روى انتخابات ما حساسند. از حدود يك سال پيش، دستگاههاى تبليغاتى دشمنان ملت ايران، با يك شيب ملايمى شروع كردند عليه اين انتخابات حرف زدن و اقدام كردن و مطلب ساختن؛ دستگاههاى امنيتى‌شان هم مشغول شدند به خبرگيرى و گمانه‌زنى و پيشنهاد دادن. روى اين انتخابات حساسند. امروز هم شما وقتى به خبرهاى رسانه‌هاى گوناگون خارجى – كه بسيارى از اينها دل پركينه و پردشمنى‌اى نسبت به ملت ايران دارند – نگاه كنيد، خواهيد ديد نسبت به انتخابات ما بى‌تفاوت نيستند و سعى ميكنند اغراض خودشان را عمل كنند. اين اغراض چيست؟ در درجه‌ى اول، هدفشان تعطيل شدن انتخابات است كه انتخابات نباشد. در يك دوره‌اى سعى كردند انتخابات مجلس شوراى اسلامى را به انواع و اقسام حيله‌ها متوقف كنند. خداى متعال نخواست و اراده‌ى مردان مؤمن نگذاشت؛ نتوانستند. از اين مأيوسند كه انتخابات را بكلى تعطيل كنند. در درجه‌ى بعد، هدفشان اين است كه انتخابات سبك و سرد برگزار بشود. ميخواهند ملت ايران حضور فعالى در انتخابات نداشته باشد.»[۵]

۴٫ ترسيم فضای اميد و چشمانداز مثبت و رو به جلو براي كشور

«اين دهه را ده سال پيشرفت و عدالت كشور و نظام جمهورى اسلامى ناميديم؛ در حالى كه از آغاز انقلاب، ملت ايران با حركت عظيم خود و با ايجاد و استقرار نظام جمهورى اسلامى، به سمت پيشرفت و عدالت حركت كرده است. ده سال آينده چه خصوصيتى دارد كه آن را به عنوان دهه‌ى پيشرفت و عدالت نامگذارى كرده‌ايم؟ به نظر ما تمايز ده سال آينده با سه دهه‌ى گذشته، در آمادگى‌هاى بسيار وسيع و عظيمى است كه در كشور عزيزمان براى پيشرفت و عدالت به وجود آمده است، كه اين آمادگى‌ها به ملت بزرگ و مصمم ما اجازه ميدهد كه در اين زمينه يك جهش و يك گام بلند نشان بدهد. ملت، آماده‌ى يك حركت پرشتاب و بزرگى به سمت پيشرفت و عدالت است؛ چيزى كه در دهه‌هاى قبل، اين امكان با اين گستردگى براى ملت فراهم نبود.» [۶]

۵٫ ابراز اعتماد به تشخيص و انتخاب مردم

«ميدان براى همه باز است؛ بيايند در ميدان انتخابات خود را بر مردم عرضه كنند. اختيار با مردم است؛ مردم هر جورى كه فهميدند، تشخيص دادند، هشيارى آنها به آنها كمك كرد، ان‌شاءالله همان جور عمل خواهند كرد.»[۷]

۶٫ تقويت فضای رقابتي و آزاد در انتخابات

«من به مسئولين انتخابات سفارش و تأكيد ميكنم؛ به طور حتم بايستى انتخابات را جورى برگزار كنند كه پرشور باشد؛ دست همه‌ى نامزدها باز باشد؛ مردم آزادانه بتوانند انتخاب كنند و انتخابات، سالم و با امانت كامل ان‌شاءاللَّه انجام بگيرد و انجام خواهد گرفت.» [۸]

در نهایت، با مشارکت حدود ۴۰ میلیونی مردم در انتخابات ۲۲ خرداد، مهر تأییدی بر موفقیت این بخش از مدیریت ایشان زده شد:

«انتخابات ۲۲ خرداد يك نمايش عظيمى بود از احساس مسئوليت ملت ما براى سرنوشت كشور؛ نمايش عظيمى بود از روح مشاركت‌جوى مردم در اداره‌ى كشورشان؛ نمايش عظيمى بود از دلبستگى مردم به نظامشان. حقيقتاً مشابه اين حركتى كه در كشور انجام گرفت، من امروز در دنيا و در اين دموكراسى‌هاى گوناگون – چه دموكراسى‌هاى ظاهرى و دروغين و چه دموكراسى‌هائى كه واقعاً به آراء مردم مراجعه ميكنند – نظيرش را سراغ ندارم.

در جمهورى اسلامى هم جز در همه‌پرسى سال ۵۸ – فروردين ۵۸ – هيچ نظيرى ديگر براى اين انتخاباتى كه در جمعه‌ى گذشته شما انجام داديد، وجود ندارد؛ مشاركت حدود ۸۵ درصد؛ چهل ميليون تقريباً جمعيت. انسان دست مبارك ولى‌عصر را پشت سر حوادثى با اين عظمت مى‌بيند. اين نشانه‌ى توجه خداست. لازم ميدانم از اعماق دل نسبت به شما مردم عزيز در سراسر كشور ابراز ادب و ابراز تواضع كنم كه واقعاً جا دارد.» [۹]

ج) هشدار و ايجاد حساسيت نسبت به ترديد افكنی درباره سلامت انتخابات

«من مى‌بينم بعضى‌ها در انتخاباتى كه دو سه ماه ديگر انجام خواهد گرفت، از حالا شروع كرده‌اند به خدشه كردن. اين چه منطقى است؟ اين چه فكرى است؟ اين چه انصافى است؟ اين همه انتخابات در طول اين سى سال انجام گرفته است – در حدود سى انتخابات – مسئولان وقت در هر دوره‌اى رسماً متعهد شده‌اند و صحت انتخابات را تضمين كرده‌اند، و انتخابات صحيح بوده است؛ چرا بيخود خدشه ميكنند، مردم را متزلزل ميكنند، ترديد ايجاد ميكنند؟ كه البته در ذهن مردم عزيز ما با اين حرفها ترديد ايجاد نخواهد شد.»[۱۰]

«از دو سه ماه قبل از اين، راديوهاى بيگانه شروع كردند به بدنام كردن و مخدوش كردن چهره‌ى انتخابات در كشورمان، براى بدبين كردن مردم. گاهى گفتند: اين انتخابات نيست، انتصابات است. گاهى گفتند: اين يك بازى كنترل شده‌ى درون حكومت است؛ گفتند: اين كانديداها خودشان دارند بازى ميكنند؛ نامزدهاى مختلف كه مى‌بينيد با هم اختلاف نظر دارند، اينها همه ظاهرسازى است، بازى است. گاهى گفتند: در انتخابات قطعاً تقلب انجام خواهد گرفت؛ هر وقتى يك چيزى گفتند. مقصود از همه‌ى اين تخريبها يك چيز است و او اينكه ميخواهند ملت در انتخابات، مشاركت قوى و نمايانى نكند.» [۱۱]

د) مديريت فضای ملتهب بعد از مناظره‏ها و تذکّر جدی به «همه نامزدها»

«من با مناظره و معارضه و گفتگو و انتقاد مخالفتى ندارم؛ اما سعى كنيد اين در چهارچوبهاى درست شرعى و دينى انجام بگيرد. مردم، مردم بيدارى هستند، ميفهمند، ميدانند. اين چهار نفر نامزدى كه از شوراى نگهبان تأييد شده‌اند و در اجتماعات گوناگون سخنرانى ميكنند، خودِ آن نامزدهاى محترم توجه كنند، مراقبت كنند كه در اين سخنرانى‌ها، در اين اظهارات، جورى نباشد كه منتهى بشود به ايجاد دشمنى و ايجاد نقار؛ با برادرى و با مهربانى پيش بروند. البته اختلاف نظر، اختلاف رأى، اختلاف سليقه، در مسائل گوناگون، در مسائل شخصى، در مسائل عمومى، يك امر طبيعى است؛ اشكالى هم ندارد. نگذاريد اين به اغتشاش منتهى بشود. اين را خود نامزدهاى محترم هم توجه كنند.»[۱۲]


منبع: کتاب ولایت فقیه در زلال فقه اهل بیت (ع) و دو دهه کارآمدی، محمدرضا طاهری.


[۱]. ديدار اساتيد و دانشجويان در دانشگاه علم و صنعت ۲۴/۹/۱۳۸۷ (شش ماه قبل از انتخابات)

[۲]. بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار استادان و دانشجويان كردستان ۲۷/۲/۱۳۸۸ (کمتر از یک ماه قبل از انتخابات)

[۳]. بيانات دراجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علي بن موسي الرضا(ع) ۰۱/۰۱/۱۳۸۸  (نزدیک سه ماه به انتخابات)

[۴]. بيانات دراجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علي بن موسي الرضا(ع) ۰۱/۰۱/۱۳۸۸ (نزدیک سه ماه به انتخابات)

[۵]. بيانات در جمع مردم استان كردستان در ميدان آزادى سنندج ۲۲/۲/۱۳۸۸ (یک ماه قبل از انتخابات)

[۶]. بيانات دراجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علي بن موسي الرضا(ع) ۰۱/۰۱/۱۳۸۸ (نزدیک سه ماه به انتخابات)

[۷]. همان

[۸]. همان

[۹]. خطبه‌هاي نماز جمعه‌ي تهران به امامت رهبر معظم انقلاب اسلامي ۲۹/۳/۱۳۸۸ (یک هفته بعد از انتخابات)

[۱۰]. بيانات دراجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علي بن موسي الرضا(ع) ۰۱/۰۱/۱۳۸۸ (نزدیک سه ماه به انتخابات)

[۱۱]. بيانات در بيستمين سالگرد رحلت امام خميني (ره) ۱۴/۳/۱۳۸۸ (حدود یک هفته قبل از انتخابات)

[۱۲]. بيانات در بيستمين سالگرد رحلت امام خميني (ره) ۱۴/۳/۱۳۸۸ (حدود یک هفته قبل از انتخابات)

ثبت دیدگاه

یک پاسخ برای “کارآمدی ولایت فقیه در حوادث انتخابات ۸۸ و بعد از آن – قسمت اول”
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.