در بخش قبل، برخی از مواضع مقام معظم رهبری در ماجرای برجام را بررسی کردیم. در ادامه، به بقیه سوالات و ابهامات در مورد نقش ایشان در برجام پاسخ خواهیم داد.
۱٫چرا علی رغم عدم رعایت برخی خطوط قرمز، اما رهبر انقلاب با پذیرش برجام موافقت کردند؟
بعد از قضیه کسب تجربه ملت ایران از این ماجرا، این نکته هم از نظر رهبر انقلاب مهم است که در کنار برخی از محسنات برجام، توان و ظرفیت تیم مذاکره کننده نیز همین مقدار بود:
« برجام یک نقاط مثبتی دارد، یک نقاط منفی ای دارد؛ یک محسّناتی دارد، یک معایبی دارد؛ محسّناتش همان چیزهایی بود که ما را وادار کرد و ترغیب کرد که به این مذاکرات روبیاوریم… البته همه ی آن محسّنات تأمین نشد، یعنی خیلی چیزهایش تأمین نشد لکن حالا بالأخره یک محسّناتی بود و انسان احساس می کرد که ممکن است این فواید وجود داشته باشد.[۱] [در قضیه برجام] دشمن مجبور شد؛ همین مقداری که عقب نشینی کرد، به خاطر این بود که ملت از خودش اقتدار نشان داد؛ دولت جمهوری اسلامی از خودش اقتدار نشان داد، عزت نشان داد. البته من شخصا معتقدم که می شد ما بهتر از این هم انجام بدهیم، خب، بالأخره توان و فرصت و امکانات همین اندازه را اقتضا می کرد، ولی همین اندازه پیشرفتی که انجام گرفت، کار قابل توجهی است، کار مهمی است و این به خاطر پشتیبانی ملت، به خاطر اقتدار ملی، به خاطر اتصال فراوان نظام جمهوری اسلامی با آحاد مردم وبدنه مردم بود.[۲]
۲٫آیا سندی که به نام برجام به امضای طرفین رسید مورد تأیید صددرصد رهبر انقلاب بود؟
از آنجا که برخی مطالبات رهبر انقلاب در برجام رعایت نشد، رهبر انقلاب در نامه ای به رئیس جمهور در تاریخ۹۴/۷/۲۹، شروط نه گانه ای را برای اجرای آن قرار نهادند. خلاصه آن نه شرطها اینگونه بود:
- گرفتن تضمین های قوی برای لغو تحریمها از جمله اعلام کتبی رئیس جمهور آمریکا
- توقف فعالیتهای ایران در صورت وضع هرگونه تحریم
- آغاز فعالیت های بند ۴و ۵ تنها پس از اعلام آژانس مبنی بر پایان پروندهPMD
- آغاز نوسازی کارخانه اراک تنها پس از قرارداد طرح جایگزین و تضمین کافی اجرا
- معامله و تبادل اورانیوم غنی شده در برابر کیک زرد در صورت عقد قرارداد مطمئن و تدریجی
- تهیه طرح توسعه میان مدت صنعت انرژی اتمی و بررسی آن در شورای عالی امنیت ملی
- ساماندهی تحقیق و توسعه برای غنی سازی مورد قبول برجام در پایان دوره هشت ساله
- مرجع بودن متن مذاکرات و نه تفسیر طرف مقابل در مورد ابهام سند برجام
- تشکیل هیئت رصدکننده ی انجام تعهدات طرف مقابل و تحقق الزامات اجرای برجام
۳٫واکنش رهبر انقلاب در مقابل بدعهدی طرف آمریکا چه بود؟
رهبر انقلاب ضمن تذکر مجدد از تجربه های کسب شده در این مسیر، نسبت به مسیر پیش رو نیز هشدارهای لازم را به مسئولین دادند:
«بنده از روز اول بارها و بارها گفتم به آمریکا اعتماد نکنید!…اگر میخواهید قرارداد ببندید، تضمینهای لازم را فراهم بکنید…یکی از چیزهایی که بنده آن وقت، به خصوص روی آن تصریح کرده بودم این بود که گفتم ما این قرارداد را قبول میکنیم به این شروط- چند شرط بود- یکی از شرط ها این بود که گفتیم رئیس جمهور وقت آمریکا بنویسد و امضا کند که تحریمها برداشته شد… خب، مسئولین محترم زحمت کشیدند، تلاش کردند، عرق ریختند ولی نتوانستند و این نشد و نتیجه اش این است که دارید مشاهده می کنید… ما به همه تعهدات عمل کردیم، این مردک می آید بیرون و می گوید که من قبول ندارم و خارج می شوم..حالا گفته می شود که برجام را می خواهیم با این سه کشور اروپایی ادامه دهیم…من میگویم به اینها هم اعتماد نکنید؛[اگر] میخواهید قرارداد بگذارید، تضمین بدست بیاورید…و الا فردا اینها هم همان کاری را خواهند کرد که آمریکا کرد».[۳]
۴٫مطالبه رهبر انقلاب از مسئولین در قبال طرف مقابل چه بود؟
رهبر انقلاب صراحتا از مسلمین میخواهند که در برابر دشمن، با قدر ت هرچه تمام تر ظاهر شوند:
« برخورد رژیم ایالات متحده آمریکا با نتیجه مذاکرات، یک برخورد کاملا ظالمانه، کاملا قلدرمآبانه و کاملا زورگویانه است. در مقابل این حرکت خصمانه دشمن… مسئولین باید به سردمداران رژیم فاسد ایالات متحده آمریکا اثبات کنند که به مردمِ خودشان متکی اند و… به برکت اسلام زیربار زور نمیرود، در مقابل قدرتها کرنش نمیکند…آمریکایی ها باید بدانند… در کار مسائل مهمی که به منافع ملی کشور ارتباط دارد،عقب نشینی در قاموس ملت ایران معنی ندارد… دشمن باید این را احساس کند و بداند که زورگویی و قلدرمآبی، هرجایی جواب بدهد در جمهوری اسلامی ایران جواب نخواهد داد».[۴]
۵٫با توجه به شرایط موجود، چرا رهبر انقلاب دستور توقف اجرای برجام را ندادند؟
«یکی از دوستان گفتند تصویب برجام را به رهبری نسبت داده‌اند؛ خب بله، امّا شما که چشم دارید، ماشاءالله هوش دارید، همه چیز را میفهمید! آن نامه‌ای را که من نوشتم نگاه کنید، ببینید تصویب چه جوری است؛ شرایطی ذکر شده که در این صورت این [توافق] تصویب میشود. البتّه اگر چنانچه این شرایط و این خصوصیّات اجرا نشد، اِعمال نشد، وظیفه‌ی رهبری این نیست که بیاید وسط و بگوید برجام نباید اجرا بشود. [البتّه]خود این، یک مقوله‌ای است که وظیفه‌ی رهبری در این جور مواقع اجرائی چیست. عقیده‌ی ما این است که در زمینه‌های اجرائی، رهبری نباید وارد میدان بشود و یک کاری را اجرا کند یا جلوی اجرای یک کاری را بگیرد، مگر آنجایی که به حرکت کلّی انقلاب ارتباط پیدا می کند؛ آنجا چرا، وارد می شویم، امّا در موارد دیگر نه. بنابراین نه، برجام را به آن صورتی که عمل شد و محقّق شد، بنده خیلی اعتقادی نداشتم و بارها هم به خود مسئولینِ این کار -به آقای رئیس‌جمهور، به وزیر محترم خارجه، به دیگران- همین را گفته‌ایم و موارد زیادی را به آنها تذکّر داده‌ایم.[۵]
در قسمت بعد، به تحلیل تدابیر مقام معظم رهبری در ماجرای برجام خواهیم پرداخت.
۱٫بیانات در دیدار دست‌اندرکاران برگزاری انتخابات،۳۰/۱۰/۹۴
۲٫بیانات دردیدار مسئولان نظام،۲۵/۳/۹۵٫
۳٫ بیانات در دانشگاه فرهنگیان،۱۹/۲/۹۷٫
۴٫ بیانات در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی،۲۶/۶/۹۶٫
۵٫ بیانات دردیدار جمعی از دانشجویان، ۳/۱/ ۹۸٫
ثبت دیدگاه