یکی از راههای بررسی کارآمدی جمهوری اسلامی در مبارزه با فقر،بررسی تدابیر امامین انقلاب، در این مورد است. در این بخش به دنبال بررسی علت کاهش ضریب جینی، تدابیر حضرت امام(رحمه الله علیه) در مبارزه با فقر را بررسی خواهیم کرد.
تدابیر حضرت امام (ره)در مقابله با فقر
الف) تاکید بر انتخاب مسئولینی که طعم فقر را چشیده باشند
در جمهوری اسلامی، مردم اعضای منفعل در جامعه نیستند؛ بلکه با انتخاب مسئولین خود سرنوشت آینده کشورشان را انتخاب می کنند. به همین دلیل امام خمینی(رحمه الله علیه)، به عنوان رهبر و هادی انقلاب از همان ابتدا، تلاش کردند تا مردم در انتخاب مسئولین نظام، کسانی را انتخاب کنند که درد فقر را چشیده باشند و به دنبال حل مشکلات مردم باشند.
«… مردم شجاع ایران با دقت تمام به نمایندگانی رأی دهند که متعبد به اسلام و وفادار به مردم باشند و در خدمت به آنان احساس مسئولیت کنند، و طعم تلخ فقر را چشیده باشند، و در قول و عمل مدافع اسلام پابرهنگان زمین، اسلام مستضعفین، اسلام رنجدیدگان تاریخ، اسلام عارفان مبارزه جو، اسلام پاک طینتان عارف، و در یک کلمه، مدافع اسلام ناب محمدی – صلی الله علیه و آله وسلم – باشند. و افرادی را که طرفدار اسلام سرمایه داری، اسلام مستکبرین، اسلام مرفهین بیدرد، اسلام منافقین، اسلام راحت طلبان، اسلام فرصت طلبان، و در یک کلمه، اسلام امریکایی هستند طرد نموده و به مردم معرفی نمایند»[۱]
ب) تشکیل کمیته امداد
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در ۱۴ اسفند ۱۳۵۷ برای پشتیبانی از محرومان و مستضعفان و خودكفا كردن آنها به فرمان امام خمینی(ره) کمیته امداد تأسیس شد.
کمیته امداد امام خمینی( رحمه الله علیه) به عنوان نهادی انقلابی و از موسسات عام المنفعه است که تحت نظارت مقام معظم رهبری قرار دارد. توجه به این نهاد مهم باعث میشود که بتوانیم درک بهتری از کارآمدی جمهوری اسلامی در مبارزه با فقر به دست بیاوریم.
فعالیت کمیته امداد امام خمینی(رحمه الله علیه)
- تمرکز بر امدادرسانی و حمایت از افراد و خانوادههای نیازمند با رعایت کرامت انسانی و عزت نفس آنان؛
- حمایت هدفمند از ایشان و ترویج فرهنگ کار میان افراد و خانوادههای تحت پوشش؛
- تلاش برای پیشگیری از تولید نظام یافته فقر در کشور؛
- کمک به بهبود فضای کسب و کار و اشتغال پایدار اقشار نیازمند؛
- ارایه خدمات اجتماعی و حمایتی در جهت توانمندسازی نیازمندان شامل توسعه پوشش بیمه اجتماعی، فراگیر نمودن بیمه درمان و ارتقای کم و کیفی خدمات حمایتی پایه اعم از مسکن، آموزش و معیشت نیازمندان؛
- ترویج فرهنگ انفاق و ایثار و نیکوکاری و نشر سنتهای حسنه اسلامی؛
- تلاش مستمر برای مردمی شدن فعالیتهای مربوط به انجام حمایتهای مادی و معنوی از محرومان .[۲]
بیشتر بخوانید
ارزیابی نقش کمیته امداد امام خمینی در توسعه اشتغال پایدار روستاها
ج) جهاد سازندگی
جهاد سازندگي تنها به فاصله ۴ ماه پس از پيروزي انقلاب اسلامي به فرمان امام خميني شكل گرفت و تشكيل آن به خاطر فقر فزايندهای بود كه در سيستم كشاورزی و نظام روستائی كشور وجود داشت.
زمینه های پیدایش جهاد سازندگی
با پيروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷ ضرورت تشكيل و پی ريزی نهادی مستقل برای زدودن آثار ستمشاهی از چهره روستاها و مناطق محروم كشور به صورت يك خواست عمومی مطرح شد. اين ضرورت از آنجا ناشی می شد كه تشكيلات اداری و دواير دولتی كه در رژيم گذشته بنا شده بودند، بر اساس توسعه نظام شهری پايهريزی گرديده بودند. اصولاً در الگوی توسعه اقتصادی رژيم شاه تشكيلات و سازمانی برای رفع نيازهای روستائيان، بويژه توليدكنندگان فرآوردههای زراعی و دامی پيشبينی نشده بود.
در نظام اقتصادی رژيم گذشته كه رويكرد آن به فرهنگ شهرنشينی و رواج صنعت مونتاژ بود، نظام سنتی مبتنی بر كشاورزی در روستاها، جايگاهی نداشت و رو به اضمحلال بود. اين وضعيت نه تنها موجب بيكاری و مهاجرت روستائيان به شهرها و رشد قارچگونه مشاغل كاذب گرديد، بلكه لطمه بزرگی به كشاورزی و بافت زندگی اجتماعی روستاها وارد ساخت. بالاترين ستم بر روستائيان، طرح «اصلاحات ارضي» بود. از طريق اين طرح دست روستائيان را از آب و زمينشان بريدند و مجبورشان كردند به منظور كسب درآمد، روانه شهرها شوند. رها كردن زندگی روستائی و بيگانگی با فرهنگ شهری، زندگی آرام و سنتی روستائيان كشور را به تباهی سوق داده بود.
منافع رژيم شاه ايجاب می كرد با جمعآوری نيروی كار ارزان از روستاها، كارخانجات صنعتی مونتاژ را كه در واقع حلقههايی از زنجيره وابستگی بودند، گسترش داده و با ايجاد روحيه مصرفگرايی در بين مردم، ايران را به يكی از بازارهای مهم فرآوردههای مصرفی غرب تبديل كند.
كمتوجهی به روستاها و توليدكنندگان كشاورزی در ابعاد مختلف و دور بودن روستائيان از امكانات گوناگون رفاهی همچون آب آشاميدنی سالم، برق، راه و خدمات بهداشتی، انگيزه سكونت و توليد در روستاها را از بين برده بود به طوری كه بر اساس آمارهای موجود از سالهای ۱۳۵۰ به بعد همزمان با افزايش يكباره قيمت جهانی نفت، بخش عظيمی از نيروهای فعال روستائی جذب كارخانجات شهری شدند و فقر اجتماعی و اقتصادی و نبود ابتدائی ترين امكانات مورد نياز، روند فرار از روستاها را شدت بخشيده بود؛ در حالی كه روستا به عنوان يك مركز توليدی می بايست در برنامهريزيهای توسعه اقتصادی از جايگاه ويژهای برخوردار باشد.
با پيروزی انقلاب اسلامی، ضرورت بازسازی روستاها و احيای كشاورزی به عنوان نخستين گام در دستيابی به آرمان و اهداف انقلاب مطرح و منجر به تأسيس نهادی مستقل و مردمی تحت عنوان «جهاد سازندگي» شد.
امام خميني ۴ ماه پس از سقوط شاه با درك اهميت روستا در تأمين استقلال سياسي و اقتصادي با صدور فرماني خواستار آن شدند تا ارگاني براي رسيدگي و رفع محروميت روستائيان تشكيل شود و از مسئولين خواستند تا با اختصاص امكانات موجود كشور و بهرهگيري از نيروهاي داوطلب مردمي، سازندگي روستاها را در اولويت قرار دهند.[۳]
فرمان امام(ره) براي تأسيس جهاد سازندگي
پيام امام خميني كه در حقيقت پاسخي به نياز اساسي روستاهاي كشور براي بازسازي بود، در ۲۷ خرداد ۱۳۵۸ به اين شرح انتشار يافت :
بسمالله الرحمنالرحيم
«بايد به ۱ملت متوسل بشويم. ملتي كه بحمدلله مهياي خدمت و فداكاري بوده و هستند. ملت ما با فداكاري بحمدالله مراحل با اهميت را پشت سرگذاشته، موانع مرتفع شد، خائنين رفتند. و اگر تتمهاي هم باشد با همت ملت خواهند رفت. لكن اين ديوار شيطاني بزرگ كه شكست، پشت اين ديوار و خرابيهاي زيادي هست و ناچاريم كه براي سازندگي به ملت متوجه بشويم. براي اينكه خرابيهايي را كه در طول مدت حكومت جائر پهلوي در مملكت ما حاصل شده است ترميم كنيم …. دانشجوهاي عزيز، متخصصين، مهندسين و بازاريان، كشاورزان همه قشرهاي ملت داوطلباند كه ايراني كه به طور مخروبه به دست ما آمده، بسازند از اين جهت بايد ما اين جهاد را به سازندگي موسوم كنيم… همه موفق باشند كه در اين جهاد شركت كنند و اين خرابهها را بسازند و برادران خودشان را كمك نمايند كه شايد هيچ عبادتي بالاتر از اين عبادت نباشد…امروز ثوابي بالاتر از اين نيست كه به برادران خودتان كمك كنيد و اين سازندگي را همه با هم شروع كنيم كه ايران خودتان درست ساخته بشود و برادران شما نجات يابند. خداوند به همة شما اجر عنايت ميكند و همان ثوابي را كه شما از زيارت ميخواهيد خداوند در اين جهاد به شما خواهد داد.»
والسلام و عليكم و رحمةالله و بركاته
بیشتر بخوانید
نقش جهادسازندگی در توسعه مناطق روستایی ایران
حکومت جمهوری اسلامی یا حکومت پهلوی؟
منابع:
۱٫خمینی،روح الله، صحیفه نور،ج۲۱،ص۱۱٫
ثبت دیدگاه