قسمت اول
یکی از سوالات ویا بهتر بگوییم شبهاتی که از زبان مردم و یا از رسانه های مختلف می شنویم این است که مسئولیت برجام به طور کامل با رهبری بوده و ایشان مسئول شرایط پیش آمده هستند و امثال این صحبت ها..
برای بررسی کارآمدی تدابیر ولایت فقیه در جریان برجام لازم است ابتدا مواضع ایشان را از ابتدای مذاکرات تاکنون بدانیم و سپس به بررسی میزان کارآمدی این تدابیر بپردازیم. بنابراین در این نوشتار بخشی از مواضع رهبر انقلاب را بیان میکنیم چون بی تردید موثق ترین منبع، منویات مقام معظم رهبری است.
۱٫شروع مذاکرات هسته‌ای با مقامات آمریکایی از کجا بود؟
رهبر انقلاب شروع مذاکرات را اینگونه بیان می فرمایند: «متقاضی این مذاکرات آمریکایی ها بودند. مربوط به زمان دولت دهم هم هست. قبل از آمدن این دولت، این مذاکرات شروع شد. آنها درخواست کردند، واسطه‌ای قرار دادند و یکی از محترمین منطقه، آمد اینجا بامن ملاقات کرد، گفت که رئیس جمهور آمریکا با او تماس گرفته و از او خواهش کرده و گفته است ما می‌خواهیم مسئله هسته‌ای را با ایران حل و فصل کنیم و تحریمها را هم می خواهیم برداریم…من به آن واسطه محترم گفتم که ما به آمریکاییها اطمینانی نداریم، به حرف اینها اطمینانی نیست. گفت حالا امتحان کنید؛ گفتیم خیلی خب، این دفعه هم امتحان می کنیم. مذاکرات این جوری شروع شد»[۱].
مقام معظم رهبری از همان ابتدا فرمودند که به مذاکرات خوشبین نیستند:
«من امسال روز اول سال ۹۲ در مشهد در جوار مرقد ثامن‌الحجج اعلام کردم؛ گفتم من حرفی ندارم؛ بعضی از مسئولین و دولتمردان – دولتمردان آن دولت، بعد هم دولتمردان این دولت – فکر می‌کنند در قضیه‌ی هسته‌ای ما با آمریکاییها مذاکره کنیم [تا] موضوع حل بشود؛ گفتیم خیلی خب، اصرار دارید شما، در این موضوعِ بالخصوص بروید مذاکره کنید؛ ولی در همان سخنرانی اول امسال گفتم من خوشبین نیستم؛ مخالفتی نمی کنم اما خوشبین نیستم. ….مکرر گفتیم که مسئله‌ی هسته‌ای بهانه است برای دشمنی؛ مسئله‌ی هسته‌ای هم اگر یک روزی – حتی به فرض محال – بر طبق نظر آمریکا حل بشود، باز یک مسئله‌ی دیگری دنبال آن می‌آید؛ الان ملاحظه کنید سخنگویان دولت آمریکا بحث حقوق بشر، بحث موشکی، بحث سلاح و مانند اینها را به میان آوردند.»[۲]
۲٫ چرا رهبر انقلاب با انجام مذاکرات هسته‌ای با آمریکا موافقت کردند؟
«یک تجربه‌ای در اختیار ملّت ایران است این تجربه ظرفیّت فکری ملّت ما را بالا خواهد برد؛ مثل تجربه‌ای که در سال ۸۲ و ۸۳ در زمینه‌ی تعلیق غنی سازی انجام گرفت، …خب ما دو سال عقب افتادیم، لکن به نفع ما تمام شد. چرا؟ چون فهمیدیم که با تعلیق غنی‌سازی، امید همکاری از طرف شرکای غربی مطلقاً وجود ندارد. اگر ما آن تعلیق اختیاری را…آن روز قبول نکرده بودیم، ممکن بود کسانی بگویند خب یک ذرّه شما عقب‌نشینی می کردید، همه‌ی مشکلات حل میشد… آن تعلیق غنی سازی این فایده را برای ما داشت که معلوم شد با عقب‌نشینی، با تعلیق غنی سازی، با عقب افتادن کار، با تعطیل کردن بسیاری از کارها مشکل حل نمی شود…بنابراین از مذاکراتی هم که امروز در جریان است، ما ضرری نخواهیم کرد. البتّه بنده همچنان که گفتم خوشبین نیستم؛ من فکر نمی کنم [از] این مذاکرات آن نتیجه‌ای را که ملّت ایران انتظار دارد، به‌دست بیاید، لکن تجربه‌ای است و پشتوانه‌ی تجربی ملّت ایران را افزایش خواهد داد و تقویت خواهد کرد؛ ایرادی ندارد امّا لازم است ملّت بیدار باشد.»[۳]
۳٫هدف ایران از انجام مذاکرات هسته‌ای چه بود؟
هدف ایران از انجام مذاکرات، برداشته شدن تحریمها بود:«دو نقطه اساسی در حرف او(رئیس جمهور آمریکا) وجود داشت: یکی اینکه می گفت ما ایران را به عنوان یک قدرت هسته ای خواهیم شناخت؛ دوم اینکه گفت ما تحریمها را در ظرف مدت شش ماه برمی داریم. بیایید بنشینید مذاکره کنید، این کار انجام بگیرد…»[۴]
«ما مذاکره را شروع کردیم برای اینکه تحریم ها برداشته بشود و شما ملاحظه می کنید که بسیاری از تحریمها برداشته نشده، حالا هم دارند تهدید می کنند که تحریم های چنین و چنان را بر ایران تحمیل می کنند… هدف این بود؟… ما مذاکره کردیم که تحریمها برطرف بشود، شروع مذاکره برای این بود، ادامه مذاکره برای این بود، و این باید تأمین شود، اگر این تأمین نشد، بقیه چیزهایی که حاصل شده، ارزش زیادی نخواهد داشت.»[۵]
۴٫رهبر انقلاب در جریان مذاکرات هسته‌ای تا چه میزان دخالت داشتند؟
«بنده در جزئیات مذاکره دخالت نکردم، بازهم نمی کنم؛ من مسائل کلان، خطوط اصلی، چهارچوب‌های مهم و خط قرمزها را به مسئولین کشور همواره گفته ام… خطوط اصلی و کلی.جزئیات کار، خصوصیات کوچک که تأثیری در تأمین آن خطوط کلان ندارد، مورد توجه نیست؛ اینها در اختیار آنهاست، می توانند بروند کار کنند. اینکه حالا گفته بشود که جزئیات مذاکره تحت نظر رهبری است، این حرف دقیقی نیست.»[۶]
۵٫آیا خطوط مورد نظر رهبر انقلاب در عمل رعایت شد؟
« در همین توافق اخیر هسته‌ای هم اگر چه ما این توافق را تأیید کردیم و برگزار کنندگان این توافق را مورد قبول اعلام کردیم و قبول داریم آنها را، لکن اینجا هم همین جور بود؛ وزیر خارجه محترم ما در مواردی به بنده گفت که ما مثلا اینجا را یا این خط قرمز را دیگر نتوانستیم حفظ کنیم.»[۷]
«وقتی عجله داریم که کار را زودتر تمام کنیم و به جایی برسانیم، از جزئیات غفلت می کنیم و گاهی غفلت از یک امر جزئی، موجب ایجاد رخنه ونقطه سلبی در آن کار می‌شود، بنابراین باید مراقب بود که کارها متین، محکم و با شتاب مناسب انجام شود.»[۸]
[۱] بیانات در دیدار مسئولان نظام، ۲/۴/۱۳۹۴٫
[۲] بیانات در دیدار مردم آذربایجان، ۲۸/۱۱/۱۳۹۲.
[۳] بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان، ۱۲/۸/۱۳۹۲٫
[۴] بیانات در دیدار مسئولان نظام، ۲/۴/۱۳۹۲٫
[۵] بیانات در دیدار مسئولان نظام، ۲/۳/۱۳۹۷٫
[۶] بیانات در دیدار مداحان اهل‌بیت علیهم‌السلام، ۲۰/۱/۱۳۹۴٫
[۷] بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، ۱/۱/۱۳۹۵٫
[۸] دیدار فرماندهان نیروی دریایی ارتش با رهبر انقلاب، ۷/۹/۱۳۹۵٫
ثبت دیدگاه