در قسمت های قبل مواضع و تدابیر مقام معظم رهبری در ماجرای برجام بیان شد. در این قسمت به تحلیل آن تدابیر می پردازیم.
بخشی از آن تدابیر مربوط به قبل برجام، بخشی در حین مذاکرات و بخشی پس از تصویب برجام بوده است که به تفصیل این موارد را بیان می شود.
تدابیر قبل از شروع مذاکرات
- توصیه های اکید برای عدم مذاکره باآمریکا :رهبر انقلاب اسلامی با تجربه ای که از بدعهدی ها و دشمنی های آمریکاداشتند از همان اول به تیم مذاکره و دولت تذکر دادند که با آمریکا مذاکره نکنید:« این توصیه‌ی قبلی خودمان را باز هم تکرار می کنیم: به دشمنی که لبخند می زند، اعتماد نکنید؛ … مراقب باشید لبخند فریبگرانه شما را دچار اشتباه نکند، دچار خطا نکند؛ ریزه‌کاری های کار دشمن را ببینید.[۱]
- توصیه به دولت در مورد تکیه به توان داخلی برای حل مشکلات کشور: ملّت ایران اگر بخواهد از مشکلات مادّی و معنوی خود – مشکلات اخلاقی، مشکلات اقتصادی – رهایی پیدا کند، باید به خود، به فکر خود، به اراده‌ی خود، به ایمان خود، به جوان های خود، به شخصیّت‌های خود تکیه کند و علاج کار را از خدای متعال بداند. [۲]
- منحصر کردن موضوع مذاکرات بر مسئله هست های: این مذاکراتی که دارد انجام می گیرد ــ که بخشی از آن هم مذاکره‌ی با طرفهای آمریکایی است ــ فقط در موضوع هسته‌ای است؛ فقط. ما در هیچ موضوع دیگری فعلاً با آمریکا مذاکره نداریم؛ هیچ؛ این را همه بدانند؛ نه در مسائل منطقه، نه در مسائل گوناگون داخلی، نه در مسائل بین‌المللی؛ امروز فقط موضوع مورد بحث و مورد مذاکره، مسائل هسته‌ای است. حالا، این تجربه‌ای خواهد شد؛ اگر طرف مقابل از کج‌تابی‌های معمولی خودش دست برداشت، این یک تجربه‌ای برای ما می شود که خیلی خب، پس می شود در یک موضوع دیگر هم با اینها مذاکره کرد؛ امّا اگر دیدیم نه، این کج‌تابی‌هایی که همیشه از این ها دیده‌ایم باز هم وجود دارد و کج‌راهه دارند می روند، خب طبعاً تجربه‌ی گذشته‌ی ما تقویت خواهد شد.[۳]
این مورد از آن جهت اهمیت دارد که آمریکایی ها میخواستند مذاکرات را در مسائل نظامی و دفاعی ایران ادامه بدهند. که رهبر انقلاب اسلامی با این دستورات، نقشه های آنان را خنثی کرد.
تدبیر مقام معظم رهبری در حین مذاکرات
نامه به رئیس جهمور و تبیین خط قرمزهای جمهوری اسلامی: رهبر انقلاب در نامه ای به رئیس جمهور در تاریخ ۲۹/۷/۹۴، شروط نه گانه ای را برای اجرای آن قرار نهادند. خلاصه آن نه شرط اینگونه بود:
- گرفتن تضمین های قوی برای لغو تحریمها از جمله اعلام کتبی رئیس جمهور آمریکا
- توقف فعالیت های ایران در صورت وضع هرگونه تحریم
- آغاز فعالیت های بند ۴و ۵ تنها پس از اعلام آژانس مبنی بر پایان پروندهPMD
- آغاز نوسازی کارخانه اراک تنها پس از قرارداد طرح جایگزین و تضمین کافی اجرا
- معامله و تبادل اورانیوم غنی شده در برابر کیک زرد در صورت عقد قرارداد مطمئن و تدریجی
- تهیه طرح توسعه میان مدت صنعت انرژی اتمی و بررس آن در شورای عالی امنیت ملی
- ساماندهی تحقیق و توسعه برای غنی سازی مورد قبول برجام در پایان دوره هشت ساله
- مرجع بودن متن مذاکرات و نه تفسیر طرف مقابل در مورد ابهام سند برجام
- تشکیل هیئت رصدکننده ی انجام تعهدات طرف مقابل و تحقق الزامات اجرای برجام
همانطور که مشاهده می کنید تمامی این موارد، برای حفظ منافع ملی و عزت جمهوری اسلامی و مردم بود. اما همه این خطوط قرمز در عمل رعایت نشد.
تدابیر بعد از مذاکرات
- توصیه به لزوم استفاده از تجارب گذشته :«بهره‌گیری از تجربه‌ها یا دو بار از یک سوراخ گزیده شدن؛ این هم یک مسئله [است]. حالا در همین مسائل مواجهه‌ی ما با دشمنان خارجی -مثلاً با غرب، با آمریکا، با اروپا- خب یک قضایایی داریم دیگر؛ قضایای گذشته را داریم، از اوّل انقلاب هم قضایایی داریم، امّا این اواخر هم قضیّه‌ی برجام [را داشتیم] و تعهّدات اینها و بعد هم زدن زیر تعهّدها و عدم رعایتشان، عدم ملاحظه‌شان؛ خب، این یک تجربه است. ما در برخورد با این جناحی که با ما این جور برخورد کرده و علی‌رغم عُهود و مواثیق مؤکّد، به وظایف خودش عمل نکرده و همین طور با لبخند و با ریشخند و با این حرفها قضایا را پیش برده، باید نوع برخوردمان با این طرف، با این آدم، با این دولت، با این جبهه، با استفاده‌ی از این تجربه باشد و بدانیم که با اینها چگونه باید برخورد کنیم.»[۴]
- توصیه به قطع امید از بیگانگان : از اروپا قطع امید بکنید. اروپا جایی نیست که ما بتوانیم برای مسائل گوناگون خودمان از جمله همین مسئله‌ی برجام و مسائل اقتصادی و مانند اینها به آنها امید ببندیم؛ نه، اینها کاری نخواهند کرد؛ قطع امید [بکنید]. این قطع امید به معنای قطع رابطه نیست، به معنای قطع مذاکره نیست؛ به معنای این است که ما تصمیم خودمان را جور دیگری بگیریم، این است معنایش و نگاه شک‌آلود داشته باشید به وعده‌های آنها؛ به هرچه وعده می دهند، با تردید نگاه کنید. الان هم که دارند بازی درمی‌آورند. به نظر من در این قضایای مربوط به برجام و تحریم ها دارند شوخی می کنند؛ در واقع اینها یک رفتار مناسبی الان با ما ندارند.
- عدم موافقت و اجازه برای مذاکرات مجدد:
در تاریخ ۲۳/۳/ ۹۸ مقام معظم رهبری دیداری با نخست وزیر ژاپن،شینزو آبه، داشتند. آبه، مأمور بود تا پیام ترامپ برای مذاکره مجدد با ایران را به مقام معظم رهبری برساند. خلاصه ای از پاسخ آن پیام چنین بود:
جمهوری اسلامی ایران هیچ اعتمادی به آمریکا ندارد و تجربه‌ی تلخ مذاکرات قبلی با آمریکا در چارچوب برجام را به‌هیچ‌وجه تکرار نخواهد کرد زیرا هیچ ملت آزاده و عاقلی، مذاکره تحت فشار را نمیپذیرد.
برخورد قاطع و با اقتدار رهبر انقلاب اسلامی،
بار دیگر عزت و اقتدار جهموری اسلامی ایران را به جهانیان نشان داد و حتی ضد
انقلاب را به تحسین واداشت.
[۱] 1392/08/12، بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان.
[۲] ۱۳۹۲/۱۰/۱۹، بیانات در دیدار مردم قم.
[۳] ۱۳۹۴/۰۱/۲۰، بیانات در دیدار مداحان اهل‌بیت علیهم‌السلام.
[۴] 1397/12/23، بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری.
ثبت دیدگاه