دلایل مرکب ازعقل و نقل
۳-پيرامون روايت «الفقهاء امناء الرسل»/کتاب/ولایت_فقیه؛_حکومت_اسلامی_
على عن ابيه، عن النّوفلي، عن السكونى، عن ابى عبد اللَّه، عَلَيْهالسّلام، قال :قال رَسُولُ اللَّهِ (صلي الله عليه و آله) الفُقَهاءُ أُمَناءُ الرّسُلِ ما لَمْ يَدْخُلوُا فى الدّنيا. قِيلَ يا رَسول اللَّه وَ ما دُخولهم فى الدّنيا؟ قالَ: اتّباعُ السّلْطَانِ. فَاذا فَعَلوُا ذلِكَ، فَاحذَرُوهُمْ عَلى ديِنِكُمْ.[۱]
- رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) مى فرمايد: «فقها امين و مورد اعتماد پيامبرانند تا هنگامى كه وارد (مطامع و لذايذ و ثروتهاى نارواى) دنيا نشده باشند. گفته شد: اى پيغمبر خدا! وارد شدنشان به دنيا چيست؟ مى فرمايد: پيروى كردن قدرت حاكمه. بنابراين اگر چنان كردند، بايستى از آنها بر دينتان بترسيد و پرهيز كنيد».
بررسی روایت
بررسى تمام اين روايت محتاج به بحث طولانى است،ما فقط درباره جمله «الفقهاء امناء الرسل» كه مورد نظر و مربوط به «ولايت فقيه» مى باشد، صحبت مى كنيم. ابتدا بايد ديد پيغمبران چه وظايف و اختيارات و شغلى دارند تا معلوم شود فقها، كه مورد اعتماد و امانتدار ايشان هستند، چه وظايفى بر عهده دارند.
هدف بعثت ها و وظايف انبياء
به حكم عقل و ضرورت اديان، هدف بعثت و كار انبيا تنها مسئله گويى و بيان احكام نيست. اين طور نيست كه مثلاً مسائل و احكام از طريق وحى به رسول اكرم (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) رسيده باشد و آن حضرت و حضرت امير المؤمنين و ساير ائمه (عليهم السلام) مسئله گوهايى باشند كه خداوند آنان را تعيين فرموده تا مسائل و احكام را بدون خيانت براى مردم نقل كنند؛ و آنان نيز اين امانت را به فقها واگذار كرده باشند تا مسائلى را كه از انبيا گرفته اند بدون خيانت به مردم برسانند، و معناى «الفُقَهاءُ أُمَناءُ الرُّسُلِ» اين باشد كه فقها در مسئله گفتن امين باشند.
در حقيقت، مهمترين وظيفه انبيا (عليه السلام) برقرار كردن يك نظام عادلانه اجتماعى از طريق اجراى قوانين و احكام است، كه البته با بيان احكام و نشر تعاليم و عقايد الهى ملازمه دارد. چنانكه اين معنا از آيه شريفه به وضوح پيدا است: «لَقَدْ ارْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيّناتِ وَ انْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْميزانَ لِيَقُومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ».[۲]
هدف بعثتها به طور كلى اين است كه : مردمان بر اساس روابط اجتماعى عادلانه نظم و ترتيب پيدا كرده، قد آدميت راست گردانند. و اين با تشكيل حكومت و اجراى احكام امكانپذير است. خواه نبى خود موفق به تشكيل حكومت شود، مانند رسول اكرم (صلي الله عليه و آله)، و خواه پيروانش پس از وى توفيق به تشكيل حكومت و برقرارى نظام عادلانه اجتماعى را پيدا كنند.
معنای «الفقها امناء الرسول»
فقها در اجراى قوانين و فرماندهى سپاه و اداره جامعه و دفاع از كشور و دادرسى و قضاوت مورد اعتماد پيامبرند بنابراين، الفقهاء امناء الرسل يعنى كليه امورى كه به عهده پيغمبران است، فقهاى عادل موظف و مأمور انجام آنند.
گرچه «عدالت» اعم از «امانت» است و ممكن است كسى در امور مالى امين باشد اما در عين حال عادل نباشد، لكن مراد از امناء الرسل كسانى هستند كه از هيچ حكمى تخلف نكنند، و پاك و منزه باشند، چنانكه در ذيل حديث مى فرمايد: ما لم يدخلوا في الدنيا. يعنى تا هنگامى كه به منجلاب دنياطلبى درنيامده اند.
پس اگر فقيهى در فكر جمع آورى مال دنيا باشد، عادل نيست، و نمى تواند امين رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) و مجرى احكام اسلام باشد. فقط فقهاى عادلند كه احكام اسلام را اجرا كرده نظامات آن را مستقر مى گردانند، حدود و قصاص را جارى مى نمايند، حدود و تماميت ارضى وطن مسلمانان را پاسدارى مى كنند.
نتیجه بحث
خلاصه، اجراى تمام قوانين مربوط به حكومت به عهده فقهاست: از گرفتن خمس و زكات و صدقات و جزيه و خراج، و صرف آن در مصالح مسلمين تا اجراى حدود و قصاص كه بايد تحت نظر مستقيم ح اكم باشد ـ و ولىّ مقتول هم بدون نظارت او نمى تواند عمل كند.
همان طور كه پيغمبر اكرم (صلي الله عليه و آله) مأمور اجراى احكام و برقرارى نظامات اسلام بود و خداوند او را رئيس و حاكم مسلمين قرار داده و اطاعتش را واجب شمردهاست، فقهاى عادل هم بايستى رئيس و حاكم باشند، و اجراى احكام كنند و نظام اجتماعى اسلام را مستقر گردانند.[۳]
ادامه دارد….
منبع: کتاب ولایت فقیه برگرفته ازکتاب فقاهت عدالت صفحه۳۴
برچسب ها: دلایل مرکب ازعقل و نقل، اثبات ولایت فقیه، روایت الفقها امناءالرسل، ولایت فقیه، رهبر
[۱]. الكافي، ج ۱، ص ۴۶
[۲]. ما رسولان خود را با دلايل روشن فرستاديم، و با آنها كتاب (آسمانى) و ميزان (شناسايى حقّ از باطل و قوانين عادلانه) نازل كرديم تا مردم قيام به عدالت كنند. (حديد: ۲۵)
[۳]. امام خمینی، ولایت فقیه، ص ۹۷
ثبت دیدگاه