پ
پ

ادله نقلی اثبات ولایت فقیه

۲_روایات

۳- توقیع مبارک امام زمان (عج)

شیخ صدوق روایت می­کند: حدثنا محمد بن عصام الکلینی …. عن اسحاق بن یعقوب، قال سألت محمد بن عثمان العمری ان یوصل لی کتابا قد سألت فیه عن مسائل اشکلت علیّ فورد فی التوقیع، بخط مولانا صاحب الزمان علیه السلام: اماما سألت ارشدک الله و ثبتک … الی أن قال: و اما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواة حدیثنا فانّهم حجتی علیکم و انا حجة الله علیهم و السلام علیک یا اسحاق بن یعقوب و علی من اتّبع الهدی

اسحاق بن يعقوب نامه‏اى براى حضرت ولى عصر (عج) مى‏نويسد، و از مشكلاتى كه برايش رخ داده سؤال مى‏كند. محمد بن عثمان عمرى، نمايندة آن حضرت، نامه را مى‏رساند. جواب نامه به خط مبارك صادر مى‏شود كه «… در حوادث و پيشامدها به راويان حديث ما رجوع كنيد، زيرا آنان حجت من بر شمايند، و من حجّت خدايم…»

بررسی سند حدیث:

تمام افرادی که در این سند نامشان آمده از افراد والا قدر و مورد اطمینان هستند که از جملۀ آنها شیخ مفید است تنها وثاقت اسحاق بن یعقوب در سلسله سند مورد اشکال قرار گرفته و بیشتر کسانی که بر سند این روایت اشکال کرده­اند، مشکل آن را وجود اسحاق بن یعقوب دانسته­اند.

مراد از حوادث واقعه:

آيت الله مصباح يزدي در این خصوص می‎نویسند:

در مورد توضيحِ مراد از «حوادث واقعه» كه در متن توقيع شريف آمده، بايد بگوييم بسيار بعيد است كه منظور اسحاق بن يعقوب از آن، احكام شرعى و همين مسائلى كه امروزه معمولاً در رساله‏هاى عمليه نوشته مى شود بوده باشد زيرا اوّلاً براى شيعيان معلوم بوده كه در اين گونه مسائل بايد به علماى دين و كسانى كه با اخبار و روايات ائمه و پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلم) آشنايى دارند مراجعه كنند و نيازى به سؤال نداشته است. همان‏گونه كه در زمان حضور خود ائمه(عليهم السلام) به علّت مشكلاتى نظير دورى مسافت و امثال آنها كه وجود داشته، امامان شيعه مردم را در مورد مسائل شرعى به افرادى نظير يونس بن عبدالرحمن، زكريا بن آدم و امثال آنان ارجاع مى‏دادند. همچنين نوّاب اربعه در زمان غيبت صغراى امام زمان(عليه السلام) ـ كه هر چهار نفر آنان از فقها و علماى دين بوده اند ـ گواه روشنى بر اين مطلب است؛ و خلاصه اين مسئله براى شيعه چيز تازه‏اى نبوده است.

و ثانياً اگر منظور اسحاق بن يعقوب از حوادث واقعه، احكام شرعى بود، قاعدتاً بايد تعبيراتى نظير اين كه «وظيفه ما در مورد حلال و حرام چيست؟» و يا «در مورد احكام الله چه تكليفى داريم؟» و مانند آنها را بكار مى برد كه تعابير شايع و رايجى بوده و در ساير روايات هم بسيار بكار رفته است و به هر حال، تعبير «حوادث واقعه» در مورد احكام شرعى به هيچ وجه معمول و متداول نبوده است.

و ثالثاً اصولاً دلالت الفاظ، تابع وضع آنهاست و كلمة «حوادث واقعه» به هيچ وجه از نظر لغت و دلالت وضعى، به معناى احكام شرعى نيست؛ بلكه معناى بسيار وسيع‏ترى دارد كه حتماً شامل مسائل و مشكلات و رخدادهاى اجتماعى نيز مى‏شود. بنابراين، سؤال اسحاق بن يعقوب از محضر حضرت ولى عصر(عليه السلام) در واقع اين است كه در مورد مسائل و مشكلات اجتماعى جامعه اسلامى كه در زمان غيبت شما پيش مى آيد وظيفه ما چيست و به چه مرجعى بايد مراجعه كنيم؟ و آن حضرت در جواب مرقوم فرموده‏اند كه در اين مورد به «راويان حديث ما» مراجعه كنيد.

تفسير شيخ انصاري (قدس سره) از توقيع شريف:

«مقصود از حوادث در اين حديث، اموري است که به شخص زعيم و رئيس جامعه مربوط مي‏شود. پس گمان نکنيد که واقعه مربوط به حوادث شرعي از قبيل واجب و حرام و مکروه فردي است.»

«روات حديث» چه كسانى هستند؟

آيت الله مصباح يزدي در پاسخ به این سوال می‎فرمایند:

«ممكن است كسى بگويد: منظور از «راويان حديث» هر كسى است كه مثلاً كتاب اصول كافى يا وسائل الشيعه يا هر كتاب روايى ديگر را بردارد و احاديث و روايات آن را براى مردم بخواند و نقل كند. امّا با اندكى دقّت و توجّه معلوم مى گردد كه اين تصوّر درست نيست. زيرا كسى كه در زمان ما مى خواهد از قول پيامبر(صلى الله عليه وآله) يا امام صادق و ساير ائمه(عليهم السلام) حديث و روايتى را نقل كند بايد به طريقى احراز كرده باشد كه اين حديث واقعاً از پيامبر يا امام صادق يا امام ديگر است، و در غير اين صورت حق ندارد و نمى تواند بگويد امام صادق چنين فرموده و اگر در حالى كه آن حديث و روايت به هيچ طريق معتبرى برايش ثابت نشده معهذا آن را به امام صادق و يا ساير ائمه و معصومين(عليهم السلام) نسبت دهد از مصاديق كذب و افتراى بر پيامبر و امامان خواهد بود كه گناهى بزرگ است. به عبارت دقيق تر، اگر كسى بخواهد حديثى را از پيامبر يا امامى نقل كند حتماً بايد بتواند بر اساس يك حجّت و دليل شرعى معتبر آن را به امام معصوم نسبت دهد. و واضح است كه اين گونه نقل حديث كردن نياز به تخصّص دارد و تخصّص آن هم مربوط به علم پزشكى يا مهندسى يا كامپيوتر و ساير علوم نيست بلكه مربوط به علم فقه است و «فقيه» كسى است كه از چنين تخصّصى برخوردار است. بنابراين، مقصود از «راويان حديث» در واقع همان فقها و علماى دين هستند.

حجت خدایعنی چه؟

«حجة اللَّه» كسى است كه خداوند او را براى انجام امورى قرار داده است، و تمام كارها، افعال و اقوال او حجت بر مسلمين است. اگر كسى تخلّف كرد، بر او احتجاج (و اقامه برهان و دعوى) خواهد شد. اگر امر كرد كه كارى انجام دهيد، حدود را اين طور جارى كنيد، غنايم، زكات و صدقات، را به چنين مصارفى برسانيد و شما تخلف كرديد، خداوند در روز قيامت بر شما احتجاج مى‏كند. اگر با وجود حجت براى حل و فصل امور به دستگاه ظلم رجوع كرديد، خداوند در روز قيامت بر شما احتجاج خواهد كرد كه من براى شما حجت قرار دادم، چرا به ظلمه و دستگاه قضايى ستمگران مراجعه كرديد. خدا به وجود حضرت اميرالمؤمنين (عليه السلام) بر متخلفين و آنها كه كجروى داشتند احتجاج مى‏كند، بر متصديان خلافت بر معاويه، و خلفاى بنى اميه و بنى عباس و بر كسانى كه طبق خواسته‏هاى آنان عمل مى‏كنند، احتجاج مى‏شود كه چرا زمام مسلمين را غاصبانه به دست گرفتيد. شما كه لياقت نداشتيد چرا مقام خلافت و حكومت را غصب كرديد.

امروز فقهاى اسلام «حجت» بر مردم هستند؛ همان طور كه حضرت رسول (صلي الله عليه و آله و سلم) حجت خدا بود، و همه امور به او سپرده شده بود، و هر كس تخلف مى‏كرد بر او احتجاج مى‏شد. فقها از طرف امام (عليه السلام) حجت بر مردم هستند. همة امور و تمام كارهاى مسلمين به آنان واگذار شده است. در امر حكومت، تمشيت امور مسلمين، اخذ و مصرف عوايد عمومى، هر كس تخلف كند، خداوند بر او احتجاج خواهد كرد.

با توجّه به توضيحى كه درباره دو واژه «حوادث واقعه» و «رواة حديث» داديم، اكنون معناى توقيع شريف اين مى شود كه امام زمان(عليه السلام) فرموده‏ اند «درباره مسائل و مشكلات و رخدادهاى اجتماعى كه در زمان غيبت من در جامعه اسلامى پيش مى آيد به فقها و علماى دين مراجعه كنيد زيرا آنان حجّت من برشمايند و من حجّت خدا بر آنان هستم.» و دلالت چنين جمله اى بر ولايت فقيه در زمان غيبت بسيار روشن و واضح است.»


منبع: ولایت فقیه، جلدسوم، برگرفته از کتاب فقاهت و عدالت ، ص ۱۲

مقاله نگاهی به ادله نقلی ولایت فقیه، سایتintjz

برچسبها:روایات اثبات ولایت فقیه،توقیع مبارک امام زمان عج، امام خامنه ای، رهبر

ثبت دیدگاه

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.